Yannis Ritsos-Poems, Selected Books, Volume III

YANNIS RITSOS-POEMS, Selected Books, Volume III

ΠΕΡΣΕΦΟΝΗ/PERSEPHONE

(Απόσπασμα V—Excerpt V)

Θε μου, πόσο κουτοί και πόσο ανίδεοι, — μήτε που ξέρουν τί όμορφοι που ’ναι
μες στο κρουστό, ιδρωμένο δέρμα τους, δοσμένοι στη δουλειά τους
ανάμεσα σε σφυριά, σε καρφιά, σε πριόνια, — ένα σωρό εργαλεία
με άγνωστα ονόματα, — τρομαχτικά στη χρησιμότητά τους,
τρομαχτικά στη μυστικότητά τους, ή τη συνωμοτικότητά τους μάλλον,
ξύλα και σίδερα πολύπλοκα, λάμες ακονισμένες, λάμψεις —

Κι όλοι τους έχουν μια βαριά μυρωδιά από ασάλευτο νερό και από πεύκο
ή γάλα συκιάς. Ποτέ δεν ξεκουμπώνουν μπροστά μας
ούτε ένα κουμπί της πουκαμίσας τους. Ποτέ δε γελάνε. Όμως, το ξέρεις
πως μεταξύ τους μένουνε γυμνοί, χωρατεύουν, παλεύουν
τα μεσημέρια του καλοκαιριού, στα κάτω δωμάτια.
Μια μέρα τους είδα
μέσ’ απ’ την κλειδαρότρυπα. Ο ένας κοιμόταν, κατάχαμα στο στρώμα·
οι άλλοι τον γύμνωσαν αθόρυβα, του βάψαν με καπνιά τη φύση
λουρίδες λουρίδες, σαν όρθιο φίδι. Εκείνος ξύπνησε· τους πήρες στο κυνήγι·
τρέχανε κάτω απ’ τις αψίδες, γύρω στις κολόνες, γελούσαν
ένα μεγάλο γέλιο ιστορικό.
Τρόμαξα. Το ’βαλα στα πόδια. Θε μου,
λουρίδες λουρίδες, μια φως, μια σκιά, σε μιαν απέραντη κάθετη σήραγγα,
κάτι κλειστό, προδοτικό. Πνιγόμουνα. Κι ήθελα να φωνάξω. Δε φώναξα.
Ανέβηκα δυο δυο τα σκαλοπάτια· — βούιζε το κλιμακοστάσιο δροσερό, ισκιωμένο,
κι έξω ακουγόταν το χρυσό λιοπύρι κι οι φωνές των βαρκάρηδων
μακρινά μακρινά, σκοτεινά, σαν τρίχωμα αντρικής μασκάλης. Πνιγόμουν.
Έτρεξα επάνω, στο μεγάλο δωμάτιο, άνοιξα την μπαλκονόπορτα·
μπήκε μια μυρωδιά από κατράμι και χαρούπι, μια μυρωδιά από κόκκινο·
το σκυλί της μητέρας κοιμόταν στον ίσκιο της μεγάλης μουσμουλιάς
με τη μουσούδα του πάνω στα δυο πόδια του. Σφάλισα πάλι την πόρτα.

God, how naïve and ignorant they are, they don’t even know

how crisp and beautiful they are in their sweaty skin, when

they give themselves to their work, among the hammers, nails,

saws, a pile of tools with foreign names, horrible in their usage,

their secrecy, rather conspiring: wood, steel, glowing,

sharpened blades.

And they all have a strong smell of stagnant water and cypress

or fig leaf milk. They never unbutton any of their shirt buttons.

They never laugh. However, you know that they walk about

among themselves naked, they joke, wrestle during the summer

noon hours at the lower floor rooms.

One day I saw them through the keyhole.

One of them was asleep, on a mattress laid on the floor;

The others undressed him noiselessly, they painted his phallous

with black chalk in stripes, like an erected snake. He woke up,

he chased them, they run under the archways, around the columns,

they laughed a great historic laughter.

I got scared. I run away. God,

stripe after stripe, a lighted one, a dark one, as if

in one endless vertical tunnel, something enclosed,

treasonous. I was choking and I wanted to yell; I didn’t.

I climbed up the steps of the stairway two at a time;

the fresh, shadowed, buzzing voices of fishermen were

heard outside in the golden conflagration of the sun,

distant, dark voices like hair of a man’s underarm. 

I gasped for air. I run upstairs to the big room,

I opened the patio door the smell of tar and carob

entered the room, a smell of red; mother’s dog was

sleeping under the shade of the big loquat tree with

its muzzle on its two paws. I re-locked the door.

Yannis Ritsos-Poems, Selected Books, Volume II

YANNIS RITSOS-VOLUME II

Ισμήνη//Ismene

(Απόσπασμα IV-Excerpt IV)

Κάποτε πέφτει ένα κρύσταλλο, μια πρόκα ή το κατάχλωμο χέρι
μιας ελαιογραφίας στρατάρχου, ή μια ανθοδέσμη μενεξέδες
απ’ τα διάφανα, λεπταίσθητα χέρια μιας ζωγραφισμένης δέσποινας, —
κανείς δε σκύβει να τα πάρει· μήτε φαίνονται άλλωστε
μέσα σ’ αυτή την κατευναστική μονιμότητα της σκιάς, όπου όλα
έχουν περάσει στην αρμοδιότητα του ανεκμετάλλευτου, του ανέκφραστου
ή της σιωπής ή και των ποντικών.
Το μόνο που ακούγεται
είναι το βήμα των ποντικών (καθόλου το ροκάνισμά τους —
αυτά τα πράγματα δεν έχουν πια πυκνότητα, δε ροκανίζονται), μονάχα
το συρτό βήμα τους στους τοίχους και στο σώμα μας
ή μάλλον μες στο σώμα μας.
Κι είναι μια ωραία ασχολία
να παρακολουθείς αυτή την αθόρυβη κατάρρευση
σ’ ένα κενό τόσο βαθύ (χωρίς βάση και τέλος)
που σου γεννάει μιαν αίσθηση απεραντοσύνης,
κάτι σαν τις μεγάλες έννοιες που ονοματίζουμε περήφανα:
ελευθερία, αθανασία, αιωνιότητα και διάφορες άλλες.

Sometimes a crystal might fall, a nail or the totally pale

hand of the general in the oil painting, or a bouquet of violets

from the ethereal, tender hand of the lady in the painting —

no one bends down to get it; it isn’t as visible, anyway,

in this calming permanence of the shade, where all

have passed under the jurisdiction of the untapped,

the inexpressible or the silence or even the mice.

The only thing you could hear is the steps of the mice,

not their gnawing — these things don’t have a mass

anymore, they can’t be gnawed —  only their drabbing

movements on the walls and on our bodies,

yes, better yet in our bodies.

And this becomes a beautiful involvement

to observe this noiseless breakdown

in such deep void (without base or end)

that creates a sense of immenseness in you,

something like the great ideas we name:

freedom, immortality, endlessness and others.

Yannis Ritsos-Poems, Selected Books, Volume I

YANNIS RITSOS-POEMS, Selected Books, Volume I

ΕΛΕΝΗ — HELEN

(Απόσπασμα/excerpt)

Στιγμές στιγμές, το άρωμα αυτό το νιώθω ακόμη — δηλαδή το θυμάμαι·
παράξενο δεν είναι; — αυτά που λέμε συνήθως μεγάλα, διαλύονται, σβήνουν —
ο φόνος του Αγαμέμνονα, η σφαγή της Κλυταιμνήστρας (μου ’χαν στείλει
απ’ τις Μυκήνες ένα ωραίο της περιδέραιο, φτιαγμένο
από μικρές, χρυσές προσωπίδες, ενωμένες με κρίκους
στο πάνω μέρος των αυτιών τους — δεν το φόρεσα διόλου). Ξεχνιούνται·
κάτι άλλα μένουν, επουσιώδη, ασήμαντα· — θυμάμαι που είδα μια μέρα
ένα πουλί καθισμένο στη ράχη ενός αλόγου· κι αυτό το ανεξήγητο
σα να εξηγούσε (ιδιαίτερα σε μένα) κάποιο μυστήριο.

Θυμάμαι ακόμα, παιδί, στις όχθες του Ευρώτα, πλάι στις ζεστές πικροδάφνες,
τον ήχο από ’να δέντρο που ξεφλουδιζόταν μόνο του· οι φλούδες
πέφτανε μαλακά μες στο νερό, πλέαν σαν τριήρεις, ξεμακραίναν,
κι εγώ περίμενα, σώνει και καλά, μια μαύρη πεταλούδα με πορτοκαλιές ραβδώσεις
να κάτσει σε μια φλούδα, απορημένη που, ενώ μένει ακίνητη, κινείται,
κι αυτό με διασκέδαζε που οι πεταλούδες, αν και έμπειρες του αέρα,
δεν έχουν ιδέα από ταξίδια στο νερό κι από κωπηλασίες. Και ήρθε.

Sometimes I smell the scent even now – I mean I remember it

strange isn’t it? the things we consider great vanish

          disappear –

Agamemnon’s murder the slaughter of Clytemnestra (they had

           sent me

from Mycenae one of her beautiful necklaces made of

small gold masks linked together with rings from

the upper tips of their ears I never wore it) You

           forget them

some other things remain unimportant meaningless things – I

            remember

that one day I saw

a bird sitting on the back of a horse and this inexplicable thing

seemed to explain (to me at least) a certain beautiful mystery

I still remember as a young girl on the banks of Eurotas

           next to the sun-warmed oleanders

the sound of a tree peeling its bark by itself The peelings

fell softly in the water floating away like triremes

and I waited one way or another for a black butterfly with

           orange stripes

to sit on a piece of bark amazed that although motionless

           it moved

and it entertained me that butterflies though experts in the air

have no idea about traveling in water or of rowing And so it came